هنر کوفته گری یا فولاد سازی در واقع برگرفته از ساخت اشیای آهنی است که به صورت هنری توسعه یافته است.
این هنر از دوره هخامنشیان با ساخت جنگ افزارها و مهرها رایج بوده، اما آن چه ما امروزه از این هنر میشناسیم یعنی استفاده از فولاد و زرکوبی و مطلا کاری روی آن، از دوره سلجوقیان رواج یافته است ودر دوره صفویه که مذهب شیعه در کشور رسمیت یافت این هنر در علم سازی و ساخت مجسمه حیوانات و پرندگان برای تزیین علمها رایج شده است. در دوره قاجاریه نیز علم سازی توسعه زیادی یافت و روشهای مختلفی در این هنر به کار گرفته شد.
روش کار
در هنر کوفته گری برای ساخت اشیای مختلف ابتدا قسمتهای مختلف طرح را روی کاغذ کشیده، سپس طرح را روی ورق فولادی منتقل نموده، میبرند. آن گاه ورق فولادی را درون کوره قرار میدهند تا کاملا سرخ شود، فولاد سرخ شده روی سندان چکش کاری میکنند تا شکل مورد نظر به دست آید. پس از ساخت قسمتهای مختلف شی آن را با جوش آهن یا برنج به یکدیگر متصل میکنند تا طرح کامل شی حاصل شود.
طلاکوبی, هنرهای سنتی, کوفته گری
طلاکوبی / کوفته گری
در این رشته از هنرهای سنتی هنرمند به ساخت اشیاء و احجامی با فولاد میپردازد که سطح رویی آنها نیز با مفتول طلا، برنج یا نقره نقش اندازی میگردد. کوفته گری همان طلا کوبی بر روی فولاد است. در گذشته طلا کوبی روی فلزاتی مانند مس، برنج مفرغ، نیز انجام میشد.
موج دار کردن فولاد با طلا و نقره را« طلا کوبی » میگویند که به زرکوبی یا طلا کاری نیز مشهور است ابزار عمده زرکوب کارد طلا کوبی است که محلی که باید طلا کوبی شود به شکل ضربدر دندانه دندانه و زبر نموده، سیم زر یا نقره به ضخامت هفت صدم میلی متر در آ ن گذاشته، چکش کاری میکنند. سپس با سنگ عقیق یا یشم آن را پرداخت میکنند تا ضمن در خشان شدن، بهتر به زمینه فولادی جفت شود.
در گذشته طلا کوبی روی فلزاتی مانند مس، برنج مفرغ، نیز انجام میشد. اما امروزه هنرمندانی در گوشه و کنار کشور به ویژه در اصفهان و تهران آثار زیبای فولادی خلق میکنند که در داخل و خارج کشور طرفداران زیادی دارد.
منابع: گالری لیلیت – بیتوته – ویکی پدیا